Hepimiz zeki, başarılı , ders çalış demeden
ders çalışan çocuklar yetiştirmek istiyoruz , bunun için çocuklsrımızı o
kurstan bu kursa, o özel dersten bu özel derse sürükleyip duruyoruz..
Okul hayatı başlamadan okul başarısını destekleyebilir miyiz ?
Yapılan araştırmalar ve uzmanlar bu sorunun cevabının EVET olduğunu söylüyor.
Bunun için yapmamız gerekenler aslında anne
karnından itibaren başlıyor.
Elbette genetik faktor ne kadar onemli olsa
da yapılan çalışmalar gösteriyor ki; sizin , bebeğiniz anne karnında iken
yapacaklarınız, çevresel kosullar ve erken sağ beyin eğitimini destekliyor
olmanız , bebeğinizin beyin eğitiminde büyük rol oynuyor.
Bebeğinizin beyin eğitiminin meyvesi uzun sure sonra alınacak zor bir çalışma gibi görünse de aslında
ilkokul çağlarından itibaren bu farklılığı hatta 6. Aydan itibaren hem motor
hem dil gelişimindeki hızlı ilerlemeyi mutlaka farkedeceksiniz
Peki neler yapalım?
Biz insanlar şaşırtıcı şeyler yapabilme
yeteneğine sahibiz, çünkü bebekken inanılmaz bir öğrenme gücüne sahip olarak
doğuyoruz.
Bir hayvan yavrusu doğduğunda kimseye
ihtiyaç duymadan yürüyüp koşma, karnını doyurma becerisine sahip , fakat insan
yavrusunun herşeyi yapmak için desteğe ihtiyacı var. Bu destek de çevrelerinde
onu seven ve özverili insanlardan gelmeli.
Bebeklerimizi yetiştirirken şunu unutmamak
gerekir, bebek uyanık olduğu her an-belki uyurken de- sürekli bir seyler
öğrenir , bu sebeple onun beyin gelişimine yardımcı olmak bir iş gibi
görülmemeli, bebeğinizle her an yaşayabileceğiniz mutlu anların bir parçası
olmalıdır.
1.Anne Karnında Beyin Gelişimine Destek
Çevresel Tehlikeler;
Eğer çalıştığınız ya da yaşadığınız ortamda
radyasyon, kimyasal maddeler , enfeksiyon hastalıkları gibi tehlikeli durumlar
mevcutsa , mümkün olduğunca bunlardan uzak durmak uygun olacaktır. Temizlik
maddelerinin de içinde kimyasallar olduğu unutulmamalı, mümkün olduğunca onlar
da kullanılmamalıdır .Günümüzde yoğun trafik ve yol açtığı çevre kirliliği de
hamileliği etkileyen faktörlerden maalesef,ne kadar mümkünse o kadar uzak
durulmalı ,
Egzersiz ve
Sağlıklı Beslenme
Araştırmalar gösteriyor ki özellikle yüzme
ve yürüme gibi düzenli yapılan egzersizler kan dolaşımın artmasına ve
dolayısıyla bebeğin beyin gelişimine destek olmakta, bunun yanında dengeli beslenip
aşırı kilo almamak da çok önemli.
İlaç Kullanımı
Gerekli olmadıkça ilaç kullanılmamalı,
parasetamol grubu ilaçların bile tam etkisi bilinmemekte.
Alkol Kullanımı
Bebeğin beyin gelişimine zarar verebilecek
olan Fetal Alkol Sendromu yapabileceğinden alkol alınmamalı veya doctor
önerisine gore sınırlandırılmalı.
Sigara Kullanımı
Bebeğin büyüyen beynine giden kan akışını
ciddi olçüde sınırladığından hiç kullanılmaması önerilmekte.
Kan Basıncının Dengede Tutulması
Kan basıncının yüksek olması plesentadan
bebeğe yeterli kan akışının olmasını engelleyecektir, gebelik boyunca doctor
kontrolü ile kan basıncı dengede tutulmaya çalışılmalıdır
Folik Asit Kullanımı
Folik asit takviyesi, yeşil yapraklı
sebzeler , bugday tohumu ve portakal suyu gibi besinler tüketmeniz bebeğin
doğumsal hastalıklar , hiperaktivite gibi rahatsızlıklarla karşılaşma riskini
azaltacaktır
Balık
Yağı Takviyesi
İçerdiği yağ asitleri sebebi ile beyin
gelişimde önemli rol oynadığından doktorunuzun tavsiye ettiği balık yağı
takviyesini kullanabilirsiniz.
Bunların yanında güneşe çıkıp D vitamini
almanın ve elbette stressiz bir ortamda gebeliğinizi geçirmeye çalışmanın da
bebeğinizin sağlıklı gelişmesine mutlaka desteği olacaktır.Eğer stresli bir
işte çalışıyorsanız erken izin almanız uygun olabilir
Gelelim Beynin Gelişmesine
Beyin özel işlevi olan Nöron dediğimiz
yapılarla doludur, bu nöronların her birinde akson , dentrit, çekirdek ve gövde
mevcuttur .
Uyarı aksona geldikten sonra
dentritlere geçer, fakat bir nöronun dentritinden diğer
nörona uyarı geçmesi sinaps denen bir aralıktan geçerek olmalıdır, bu aralıkta
ise hormonlardan oluşan kimyasallar
vardır, işte bu kimyasallardan biri olan seratonin yani mutluluk hormonu da
denilen hormondur.
Düşünme dediğimiz şey ise uyarının nörondan
nörona kesintisiz ilerlemesidir.
Yani sizin bebeğinizle etkileşiminiz sevgi doluysa, siz ne kadar onunla
vakit geçirmekten keyif alır ve hayatınızın her anınını onun da keyif alacağı
bir oyuna dönüştürseniz ve ona bu sırada bir şeyler öğretirseniz, bebeğinizin beyin gelişimine destek olur
ve nöronların artmasına sebep olursunuz .
Bu
süreç anne karnında
başlayıp doğumdan itibaren devam edecektir.
Nöronlar kullanıldıkça-bebeklikten itibaren
uyarıldıkça artar, kullanılmayan nöronlar ise ölür,
Yani onların sayısını arttırmak bebeğe
bakan kişilerin sevgi dolu ilgisine
ve aşağıda anlattığımız davranışlara bağlıdır;
2.Duygusal Destek
Anne karnında başlayan beyin gelişimi bebek
doğduğu andan itibaren duygusal olarak desteklenmeye başlanmalı,
Not: Araştırmalar fetüsün daha rahimdeyken
bile dinlediğini ve öğrendiğini söylüyor.Karnındaki bebeğe yüksek sesle masal
okuyan annelerin doğurduğu
bebeklerin, söz konusu masalı bilmedikleri bir masala tercih ettikleri görülmüşJ
Nasıl Mı?
Davranışlara Yanıt Verme;
*Anladığını, dinlediğini belli etme,
*Güven oluşturma,
*Bebeği tanıma
*İhtiyacın/sorunun farkına varma(ağlama?),
kucağa alıp sakinleştirme,
*Bağlanma,
*Stres tepkisini düzenleme,
Dokunma /İlgi/Sevgi
Sevgi, olumlu deneyimler paylaşma, paylaşımdaki tutarlılık
*
Sevgiyle yapılan dokunma, sarılma, el tutma, kucakta taşıma...
*
Duyusal gelişim, hissetme ile ilgili alanların gelişimi
ve bağlantısı
*
Dikkat verebilme, karşılıklı bakış, taklit
*
Duygulara karşılık, yüreklendirme
*
Ayrılıkların tahmin edilebilir olması, ayrılırken veda
gelme, gelince karşılama
Duyuları Uyarma/Destekleme
Kontrollü olarak farklı objelere/canlılara dokunma,
* Kontrollü olarak farklı şeylerin tadına ve kokusuna
bakma,
* Objelerin erişilebilir mesafede olması
* Farklı objeleri takip edebilmeye, dikkat vermeye
alıştırma
* Yeni ilgi çekici (renk, şekil, doku açısından) objeler
gösterme
* Tutma, çevirme, itme gibi farklı deneyimler
(kitap sayfası, kaşık vs. )
*Müzik dinleme, şarkı söyleme, taklit etme, farklı sesleri
çıkartıp dinleme, sessizlik, alçak/yüksek ses, yankı
* Bu yönlerde oyunlar oynamak
* Deneme/yanılmaya açıklık
* Gerekli duyma, görme, işitme gibi kontrollerin uygun
zamanlarda yapılması, gerekli önlemlerin alınması.
Tüm bunların sevgi
ve özveriyle yapılması gerekir,
hem duygusal hem zihinsel gelişmeleri sizin ona ne verdiğinize bağlıdır,
ne kadar çok zaman ve çaba harcarsanız bebeğinizin kazanımı da o kadar büyük
olacaktır,
Bırakın eviniz
dağınık kalsın, misafirlerinizi ağırlamayın, bebeğinizin gelişimini desteklemek
tüm bu işlerden çok daha önemli ,
Sevgiyle kalınJ
Kaynaklar;
Lowe F. and Lowe
B, Brain Training for Babies, (2011),Optimist Yaınları, Istanbul
Yavuzer H.,Çocuk
Psikolojisi,(2015),Remzi Kitapevi, İstanbul
Boğaziçi
Üniversitesi ,Mucize Annelik Okulu Ders Notları,(2016),BÜYEM