Yaşlanan Nüfusla Artan Alzheimer

Bu güne kadar genelde gebeler , anneler ve bebekler üzerine yazdım, fakat biraz da yaşlılık ve bu süreçlerle ilgili yazmak gerektiğini düşünüyorum.
Çünkü dünya nüfusu giderek yaşlanıyor, dolayısıyla yaşlanan nüfusla birlikte yaş ilerlediğinde görülen hastalıkların sayısı da giderek artmakta.

Bu hastalıklardan bir tanesi Alzheimer.

Bu gün size, bu günlerde belki de sıklıkla etrafınızda ya da ailenizde duyduğunuz veya gördüğünüz bu hastalıkta neler olduğundan ve aile bireylerinin/bakıcıların  bu hastalığı yaşayan kişilere karşı nasıl davranmaları gerektiğinden bahsettim.

•       Alzheimer hastalığı, hafızayı ve düşünme becerilerini ve nihayetinde en basit görevleri yerine getirme yeteneğini yavaşça yok eden, geri dönüşü olmayan, ilerleyen bir beyin hastalığıdır. Yaşlı yetişkinlerde demansın en sık nedeni budur.
         Demans insanlar yaşlandıkça daha yaygın olsa da, yaşlanmanın normal bir parçası değildir.

     Hafif Alzheimer

•   Alzheimer hastalığı ilerledikçe, insanlar daha fazla hafıza kaybı ve diğer bilişsel zorluklarla karşılaşırlar. Sorunlar arasında dolaşmak ve
    kaybolmak, parayla ilgilenmek ve fatura ödemek , soruları tekrarlamak, normal günlük işleri tamamlamak için daha uzun zaman harcamak ve kişilik ve davranış değişiklikleri sayılabilir . 

     Orta Dereceli Alzheimer 
    Bu aşamada, beyin hasarı dilini, muhakemesini, duyusal işlemeyi ve bilinçli düşünceyi kontrol eden alanlarda meydana gelir. 

•  Hafıza kaybı ve karmaşa daha da artar ve insanlar aileleri ve arkadaşlarını tanımakta zorlanmaya başlar. 

•  Yeni şeyler öğrenemezler, giyinmek ya da yeni durumlarla başa çıkmak gibi çok adımlı görevleri yerine getiremezler. 

•  Ek olarak, bu aşamadaki insanlar halüsinasyonlara, sanrılara ve paranoyaya sahip olabilir ve dürtüsüz davranabilir.

    Şiddetli Alzheimer Hastalığı

•Sonuçta, plaklar dolaşımla beynin her tarafına yayılır ve beyin dokusu önemli ölçüde küçülür. Şiddetli Alzheimer'lı insanlar iletişim kuramaz ve bakımı için tamamen başkalarına bağımlıdır. 

•Çoğunlukla sonuna doğru , hasta yatağa bağımlı hale gelebilir

Risk Faktörleri

•Yaş

•Cinsiyet(kadınlarda oran 2 kat fazla)

•Aile öyküsü (tartışmalı)

•Düşük eğitim düzeyi(tartışmalı)

•Kafa Travması(tartışmalı)

•Sigara

•Down Sendromu

Alzheimer Hastalığının Tedavisi

•Alzheimer hastalığı karmaşıktır ve herhangi

  bir ilacın veya başka bir müdahalenin başarılı bir     şekilde bu hastalığı tedavi edebilmesi mümkün değildir . 

•Mevcut yaklaşımlar, insanların zihinsel işlevlerini sürdürmelerine, davranışsal belirtileri yönetmelerine ve hafıza kaybı gibi belirli sorunları yavaşlatmaya yardımcı olmaya odaklanmaktadır. 

•Araştırmacılar spesifik genetik, moleküler ve hücresel mekanizmaları hedef alan terapiler geliştirmek için çalışmalarına devam ediyorlar, böylece hastalığın asıl nedenini durdurabilir veya önlenebilir kılabilirler.

    Alzheimerdan korunmak için neler yapabiliriz

Bilişsel Sağlığını Koru

1.Sağlığına Dikkat Et

• önerilen sağlık taramaları .

•Diyabet , yüksek tansiyon , depresyon ve yüksek kolesterol gibi kronik sağlık sorunlarını yönetin .

•Aldığınız ilaçlar ve hafıza , uyku ve beyin işlevi üzerindeki olası yan etkileri hakkında doktorunuza danışın .

•Düşme ve diğer kazalardan kaynaklanan beyin hasarı riskini azaltın .(özellikle yaşanılan ortamlarda güvenlik önlemlerinin alınması: ör tuvaletlerde tutunma barı, koridorlarda tutunma alanları oluşturulması)

•Alkol kullanımını sınırlayın (bazı ilaçlar alkolle karıştırıldığında tehlikeli olabilir ).

•Sigara içiyorsanız, sigarayı bırakın.

•Yeterince uyuyun , genellikle her gece 7-8 saat

                                                        Sağlıklı Yiyecekler Ye

Sağlıklı beslenme, kalp hastalığı veya diyabet  gibi birçok kronik hastalık riskini azaltmaya yardımcı olabilir . Ayrıca beyninizin sağlıklı kalmasına yardımcı olabilir.
•Sağlıklı bir diyet meyve ve sebzelerden oluşur; kepekli tahıllar; yağsız et, balık ve kümes hayvanları; ve az yağlı veya yağsız süt ürünleri.
• Ayrıca katı yağları, şekeri ve tuzu da sınırlandırmalısınız. Porsiyon boyutlarını kontrol ettiğinizden ve yeterince su ve diğer sıvıları içerdiğinizden emin olun .
•Araştırmacılar sağlıklı bir diyetin bilişsel işlevlerin korunmasına ya da Alzheimer riskini azaltmaya yardımcı olabileceğini söylüyorlar . Örneğin,  "Akdeniz diyeti" şeklinde beslenen kişilerin hafif bilişsel bozulma gelişme riski daha düşük olduğuna dair bazı kanıtlar olduğu bilinmekte .

Fiziksel olarak Aktif Ol

•       Fiziksel olarak aktif olmanın - düzenli egzersiz yapmanın, ev işleri veya diğer aktiviteleri yapmanın - birçok faydası var.

•       Tüm yetişkinlerin her hafta en az 150 dakika fiziksel aktivite yapması önerilmekte. Haftada en az 4-5  gün yaklaşık 30 dakika hareket etmeyi hedefleyin. 

•       Yürümek iyi bir başlangıç olabilir. Ayrıca, güvenli bir şekilde hareket etmeyi ve düşmeyi önlemeyi öğreten programlara katılabilirsiniz.

Zihnini Aktif Tut

•       Entelektüel olarak meşgul olmak beyine faydalı olabilir. Gönüllülük ya da hobiler gibi anlamlı faaliyetlerde bulunan insanlar kendilerini daha mutlu ve daha sağlıklı hissettiklerini söylüyorlar. 

•       Yeni beceriler öğrenmek de düşünme yeteneğinizi geliştirebilir. 

•       Birçok aktivite zihninizi aktif tutabilir. Örneğin, kitap ve dergileri okuyun. Oyun oynamak. Bir ders almak veya öğretmek. 

•       Yeni bir beceri veya hobi öğrenin.

•       Bu zihinsel uyarıcı faaliyetlerin ciddi bilişsel bozulmaları veya Alzheimer hastalığını önlediği kanıtlanmamış , ancak eğlenceli olabilir!

Bağlı kalın

•       Sosyal aktiviteler ve topluluk programları aracılığıyla diğer insanlarla bağlantı kurmak beyninizi aktif tutabilir ve etrafınızdaki dünyayla daha az yalıtılmış ve daha meşgul hissetmenize yardımcı olabilir. 

•       Sosyal aktivitelere katılmak bazı sağlık sorunları riskini azaltabilir ve refahı artırabilir.

•       Yani, aileniz ve arkadaşlarınızla ziyaret edin. Yaşlanma ile ilgili programlara katılın,

•       Bu eylemlerden herhangi birinin Alzheimer hastalığını ve yaşa bağlı bilişsel gerilemeyi engelleyip engelleyemediğini henüz bilmiyoruz. Ancak bazıları, bilişsel bozulma ve demans riskinin azalmasıyla ilişkilendirilmiştir .

Alzheimerli Bireye Yaklaşım

Bilişsel engelli hastalarla etkili bir şekilde çalışmak ve onlarla iletişim kurmak için bazı ipuçları;

•       Bilişsel kapasitesi azalmış olsa bile hastaya doğrudan hitap etmeye çalışın.

•       Kişinin dikkatini çek. Önünde ve onunla aynı seviyede oturun ve göz temasını koruyun.

•       Net ve doğal bir hızda konuşun. Yüksek sesle konuşma yapmamaya özen gösterin

•       Hastayı yönlendirmeye yardım edin. Kim olduğunuzu ve ne yapacağınızı açıklayın (unuttuğunda yeniden açıklayın).

•       Hastayı destekleyin ve güvende olduğunu hissettirin. Yanıtların doğru olduğunu onaylayın.

•       Hasta bir sözcüğü çıkarırsa, yavaşça yardım sağlayın.

•       Basit, doğrudan ifadeler kullanın. Bir seferde bir soru, talimat veya ifade sunun.

•       Hasta sizi duyarsa ancak sizi anlamazsa, ifadenizi tekrarlayın

•       Açık uçlu sorular görüşme durumlarının çoğunda önerilebilse de, bilişsel bozukluğu olan hastalar genellikle onlarla başa çıkmakta zorluk çekmektedir. Evet veya hayır veya çoktan seçmeli bir biçim kullanmaya özen gösterin.

•       Birçok yaşlı insanın kafa karışıklığına neden olabilecek işitme veya görme problemleri olduğunu unutmayın .

Ajitasyon ve Agresyon Sebepleri

•       Çoğu zaman ajitasyon ve saldırganlık bir nedenden ötürü gerçekleşir. Onlar olduğunda, sebebini bulmaya çalışın. Sebepleri ele alırsanız, davranış önlenebilir. Örneğin, kişi şunlara sahip olabilir:

•       Ağrı , depresyon veya stres

•       Çok az dinlenmek veya uykusuzluk,

•       Kabızlık

•       Kirli iç çamaşırı veya hasta bezi,

•       Tanınmış bir yerde, rutinde veya kişide ani değişiklik,

•       Kayıp hissi - örneğin, kişi araba kullanabilme özgürlüğünü kaybedebilir,

•       Odada çok fazla gürültü veya karışıklık veya çok fazla insan oması,

•       Alzheimer etkinliği çok zorlaştırırken veya imkansız hale getirdiğinde başkaları tarafından bir şeyler yapmaya (örneğin banyo yapmak veya olayları veya insanları hatırlamak)konularında  zorlamak

•       Yalnız hissetmek ve diğer insanlarla yeterince temasa geçememek,

•       İlaçların etkileşimi

Ajitasyon veya saldırganlıkla başa çıkmanın bazı yolları:

•       Kişiyi rahatlatın. Sakince konuşun . Endişelerini ve sıkıntılarını dinleyin. Kişinin kızgın mı yoksa korkuyor mu olduğunu anladığınızı göstermeye çalışın.

•       Kişinin yaşamında mümkün olduğu kadar kontrolün kendinde olmasına izin verin,

•       Her gün aynı saatte banyo yapma, giyinme ve yemek yeme gibi rutin tutmaya çalışın,

•       Faaliyetlerle birlikte güne sessiz/sakin zamanlar kazandırın ,

•       Kendini daha güvende hissetmek için sevilen nesneler ve fotoğrafları evin etrafında tutun. Eski albümlere bakıp güzel anıları hatırlamasını sağlayın,

•       Nazik dokunma, dinlendirici müzik, okuma veya yürüyüşler yapmayı deneyin,

•       Gürültüyü, karmaşayı veya odadaki insan sayısını azaltın,

•       Kişinin sevdiği bir aktivite ile dikkatini dağıtmaya çalışın,

•       Kafein, şeker ve “abur cubur” miktarını sınırlayın, 

 Bakan kişi için;

•       Yavaşlayın ve kendi endişelerinizin Alzheimer'lı kişiyi etkileyebileceğini düşünüyorsanız, rahatlayın.

•       Bakım verirken bir mola vermenin bir yolunu bulmaya çalışın.

Bakım verenler Alzheimer'ın kişilik ve davranıştaki değişikliklerini durduramazlar, ancak onlarla başa çıkmayı öğrenebilirler. 

İşte bazı ipuçları:

•       İşleri basit tutun. 

•       Günlük bir rutinin olmasını sağlayın, böylece kişi ne zaman gerçekleşeceğini bilir.

•       Kişinin güvende olduğundan ve yardım etmek için orada olduğunuzdan emin olun.

•       Kelimelerden ziyade duygularına odaklanın. Örneğin, “Endişeli görünüyorsunuz” deyin.

•       Tartışmayın ya da kişiyle düşünmeye çalışmayın.

•       Hayal kırıklığınızı veya öfkenizi göstermemeye çalışın. Eğer sinirlenirseniz, derin nefes alın ve 10'a kadar sayın. Güvenli ise, odadan çıkıp birkaç dakika bekleyin.

•       Mümkün olduğunda mizah kullanın.

•       Rahat ve sağlam ayakkabılar sağlayın. Yürürlerken yemeleri için hafif atıştırmalıklar verin, böylece fazla kilo vermezler ve yeterince içeceklerinden emin olun.

•       Rahatlamaları  için müzik çalmayı, şarkı söylemeyi veya dans etmeyi deneyin.

•       Yardım isteyin. Örneğin, “Masayı hazırlayalım” veya “Kıyafetleri katlamak için yardıma ihtiyacım var” deyin.En önemlisi bakımı tek başınıza üstlenmeyin ve mutlaka profesyonel bakım yardımı alın.

Gebelikte Annenin Vücudunda Oluşan Değişikler Ve Yapılması Gerekenler

Ah bu gebelik ...Vücudumuzda o kadar çok şey değişiyor ki gebeliğimiz sırasında, eğer bu dönemde çok daha dikkatli olup , değişikliklerin neden olduğunu ve neler yapmamız gerektiğini bilir, doktor kontrollerimizi aksatmazsak sağlıklı bir gebelik geçirme olasılığımız artar,

o yüzden de siz sevgili gebeler , gebe kalmak isteyen anne adaylarımız için güzel bir yazı hazırladım ,

keyifli okumalar:)

Gebeliğe bağlı olarak annenin vücudunda ;hem organlar hem de ciltte çeşitli değişiklikler meydana gelir, bu değişiklikler her anne adayında farklı şiddetlerde olabilir, örneğin esmer tenli bir annenin meme ucu ,açık tenli bir annenin meme ucuna göre daha fazla koyulaşabilir, ya da bazı gebelerin özellikle yüz bölgesinde lekelenmeler görülebilirken bazılarında hiç oluşmayabilir.

Burada bilinmesi gereken bu değişikliklerin bir çoğunun zaman içersinde geçeceğidir ve endişe duyulmamalıdır.

1.Diş eti hassasiyeti/diş etinde kanama

Anne adayı gebelik öncesi ve gebelik sırasında bol kalsiyum içeren besinler ile beslenmeye özen göstermelidir, çünkü, bebeğin kemikleri oluşurken kalsiyum ihtiyacını anneden karşılamaktadır, eğer anne yeterli miktarda kalsiyum içeren besinlerle (süt ve süt ürünleri) beslenmiyorsa vücudunda yetersiz kalan kalsiyum sonucu dişlerde çürüme, kanama, ağrı ve hassasiyetler olabilir.

Neler yapılabilir?

·         Yumuşak bir diş fırçası kullanmak

·         Yemeklerden sonar düzenli diş fırçalamak

       Düzenli diş hekimi kontrolü

2.Mide kapaklarının gevşemesi sonucu ekşime, yanma, hazımsızlık ve gaz şikayeti

Neler yapılabilir?

·         Az miktarda ve sık sık yemek

·         Yağlı ve gaz yapan yiyecekleri sınırlamak

·         Yemek sonrası hemen yatmamak ve eğilerek iş yapmamak

·         Kahve ve sigara kullanmamak

·         Bol su içmek

·         2 yastıkla yatmak

·         yatmadan once ılık süt içmek

·         eğer şikayetler geçmiyorsa uzman doktorunuza danışmak

3.Bağırsakların yavaş çalışması sonucu kabızlık

Neler yapılabilir?

·         Bol su içmek

·         Sebze, meyve ve tahıl gibi bol posalı gıdaları tüketmek

·         Dışkılama hissi geldiğinde ertelememek

·         Aç karnına ılık içecekler içmek

4.Bulantı ve kusma

Bakınız ayrıntılı bilgi için Hamilelikte Mide Bulantısını Azaltmak için Yapılacaklar

5.Memelerde büyüme, gerginlik ve hassasiyet,

süt kanallarının genişlemeye başlaması ve hormonlar sebebi ile olur.

Neler yapılabilir?

Memeleri iyi saran ve destekleyen bir sütyen kullanılabilir,

Erken doğuma sebep olabileceğinden meme uçlarına fazla dokunmamak gerekir

6.Meme uçları ve çevresinde renk koyulaşması

Gebelik sebebi ile oluşan koyulaşmanın yanında göğüs uçlarının çevresinde Montgomery tüberkülleri denen küçük çıkıntılar oluşarak yağ salgılar ve bunlar  uzun sure bebeğini emzirecek annenin göğüs ucu sağlığını korumak içindir.Bu sebeple göğüs ucu sık sık sabunla temizlenmemeli sadece su ile temizlenmelidir.

7.Süt yapımının başlaması, memeden süt gelmesi

Bazı gebelerde görülebilir, süt gelmesi durumunda meme sıkılmamalı ya da sağılmamalı sedece akan süt temiz bir bez ile silinmelidir.

8.İlk ve son aylarda sık idrara çıkma, idrar kaçırma

Gebeliğin başında mesanede duyarlılık artışı  sebebi ile, son aylarda ise  bebeğin büyümesi , dolayısıyla büyüdüğü ortam  olan rahmin büyümesi ile idrar kesesine baskı yapması sonucu da sık idrara çıkılır

Neler yapılabilir?

·         Öncelikle bu durumda kesinlikle sıvı alımını kısıtlamamak gerekir,

·         Geceleri sık uyanmamak için yatmadan 1 saat once sıvı alımı minimum olmalıdır

·         Sık sık idrara çıkılmalıdır

·         Idrar kaçırma durumu için sık değiştirmek kaydıyla günlük pamuklu peddler kullanılabilir

·         Kegel egzersizi(perine kaslarını kasıp –gevşetmek) günde 5-6 kez yapılabilir

9.Baş dönmesi-Çarpıntı ve baygınlık hissi

Değişen dolaşım sistemi sebebi ile olur

Neler yapılabilir?

·         İstirahat etmek

·         Aç kalmamak

·         Çok fazla rahatsızlık veriyorsa uzman doktora başvurmak

10.Bebeğin büyümesi ve oksijen gereksinimi sonucu nefes darlığı

Neler yapılabilir?

·         Her fırsatta sık sık dinlenmek

·         Uzun süreli oturarak yapılan işlerde  oturulan yerde esneme hareketleri yapmak

·         Yatarken baş ve omuzu destekleyen 2 yastık kullanmak

·         Nefes nefese kalındığı an mutlaka dinlenmek

11.Bebeği dış etkenlerden korumak için rahim ağzında nişan oluşması

12.Adet görmeme

13.Haznedeki akıntı miktarında artış

Neler yapılabilir?

·         Pamuklu iç çamaşırı kullanmak

·         İç çamaşırını her gün değiştirmek

·         Her gün banyo yapmak , vajina içini elle yıkamaktan ve temizlemekten kaçınmak

·         Vajinayı kurutan sabunlarla temizlememek

·         Vajinadan farklı renk ve kokuda akıntı , kızarıklık , kaşıntı olursa uzman doktora başvurmak

14.Kalsiyum depolarında azalma/Bacak krampları

Neler yapılabilir?

·         Yiyeceklerle yeterli kalsiyum almak,

·         Bacakları sıcak tutmak,

·         Yatmadan once ılık duş almak

·         Bacak masajı yapmak(diz hafif bükülerek diğer el ilea yak parmakları dize doğru çekilir)

·         Kısa ve geniş topuklu ayakkabı giymek

·         Uzman doktorun önerdiği ilaçları kullanmak

15.Kansızlık (anemi)

Burada önemli olan demir depolarınızın kontrol edilmesidir, buna gore hekiminizin de uygun gördüğü Demir tpreparatları kullanılabilir ve demirden zengin besinlerin tüketimi arttırılablir.

16.Ciltte çatlaklar, lekelenmeler, kuruluk ve cilt kuruluğuna bağlı kaşıntı

Neler Yapılabilir

·         Her duş sonrası cilde uygun nemlendiriciler kullanılmalı,

·         Bol sıvı alınmalı

·         Çatlak kremi kullanılabilir fakat yine de bu kremler çatlak oluşmasını önleyemeyebilirler,

·         Yaz ya da kış dış her gün güneş koruma faktörlü kremler kullanılabilir, yüksek yoğunlukltaki ışıkların da ciltte leke oluşturabileceği unutulmamalıdır

17.Şeker hastalığına yatkınlık

Beyaz un ve şekerden uzak durulmalı, tahıl , tam buğday ağırlıklı gıdalarla beslenmeye özen gösterilmelidir, yine de bu beslenme şekline rağmen gebelik şekeri görülebilir.

Eğer gebelik şekeri olursa  bu beslenme şekline devam edilerek uzman doktorun önerine uygun olarak ilaçlar da kullanılması gerekebilir.

18.Burun tıkanıklığı ve burun kanaması

Neler yapılabilir?

·         Burun damlası olarak serum fizyolojik kullanmak

·         Nemli ortamda ve  2 yastıkla yatmak

19.Varisler

Neler yapılabilir?

·         Egzersiz yapmak

·         Uzun yürüyüş ve uzun sure ayakta durmaktan kaçınmak

·         Sık giysiler giymemek

·         Kısa topuklu ayakkabılar giymek

·         Dinlenirken ayakları yükseltmek

20.Kilo artışı (9-12 Kg)

21.Ödem(ayak, bacak ve ellerde şişlik olması)

Neler yapılabilir?

·         Çok tuzlu turşu gibi yiyeceklerden çok miktarda yememek

·         Et, mercimek, süt ve süt ürünleri gibi yüksek proteinli gıdalar tüketmek,

·         Sık giysiler giymemek

·         Günde en az  2-3 kez 20 şer dakika bacakları yüksek bir şekilde dinlendirmek

·         Sıkan takıları çıkarmak , mümkünse gebelik boyunca kullanmamak,

·         Uzun sure ayakta kalmamak

19.İçe kapanma, hassasiyet, duygusallaşma ve sinirlilik

Genelde bu durum hormonsal değişimlerden dolayı olmaktadır, 

bazen de gebenin gebelik durumuna hazırlıklı olmadan hamile kalması , 

hayatındaki bu değişiklikten korkuyor olması da bu durumlara sebep olabilir , 

bu durumda gebenin;

Gebelik , doğum ve lohusalık ile yenidoğan bakımı hakkında yakın eşi ile uzman kişilerden bilgi alması,

Eşiyle sıkıntılarını paylaşması,

Çevresinde bebeği olan ya da hamile olanlarla konuşması,

Bebek için hazırlıklar yapması, örneğin giysiler alması, bebek odası hazırlaması

Bol bol temiz havaya çıkması,

Kendine vakit ayırması  iyi gelecektir.

Tüm bunlara rağmen ciddi sıkıntı yaşıyor, sürekli ağlıyor, üzüntü hissediyor ise bu konuda uzman kişilerden yardım alması uygun olacaktır.

Bu durumun geçici olduğu  unutulmamalı ve gebenin ailesinin de buna karşı anlayışlı olması , destek olması gerekir.

20.Cinsel istekte azalma ya da artma

gebelik sırasında eğer doktorunuz herhangi bir ayda yasak koymadıysa, cinsel ilişkiye girmekte sakınca yoktur.

Sevgiyle Kalın:)